Cơn thiếu máu não thoáng qua cảnh báo đột quỵ não

Theo các chuyên gia tim mạch, tai biến mạch máu não (đột quỵ não) có tỷ lệ ngày càng gia tăng, tỷ lệ tử vong cao. Tỷ lệ tử vong do đột quỵ não đứng hàng thứ ba sau bệnh tim mạch và ung thư. 

Đột quỵ não là tình trạng mất đột ngột lưu lượng máu tới não hoặc chuyển máu bên trong sọ dẫn đến giảm, mất chức năng hoặc chết các tế bào não, là nguyên nhân gây liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, trí nhớ, hôn mê. Chi phí điều trị, đầu tư thời gian, kỹ thuật y học cao nhưng khả năng phục hồi thấp làm người bệnh mất khả năng lao động, cần phải có người chăm sóc thường xuyên.

Đột quỵ là một cấp cứu y tế khẩn cấp, thời gian vàng là 3 đến 4,5 giờ đầu bằng cách sử dụng thuốc tiêu huyết khối đường tĩnh mạch hoặc trong 6 giờ đầu áp dụng lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học đối với những bệnh nhân đột quỵ thiếu máu não sẽ có được khả năng cứu sống bệnh nhân.

Các yếu tố nguy cơ không thể tác động là tuổi, gen, dân tộc, di truyền. Những yếu tố nguy cơ có thể tác động để phòng ngừa đột quỵ là bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, các bệnh tim mạch, tăng lipit máu, hút thuốc lá, không lạm dụng rượu bia, ăn thức ăn có hàm lượng chất béo ít.

Đột quỵ não có hai thể chính là chảy máu não và nhồi máu não. Cách điều trị chính là chống phù não bằng cách kê đầu giường cao 25-30 độ, hạn chế kích thích, hạn chế di chuyển, tăng thông khí, phẫu thuật giảm ép, dẫn lưu và dùng thuốc chuyên khoa. 

Các bác sĩ chuyên khoa tim mạch lưu ý, cần duy trì đường máu cho bệnh nhân hợp lý; cần cho thở oxy và làm thông thoáng đường thở, hút đờm dãi, chống nhiễm trùng phế quản triệt để. Cần tránh cho ăn đường miệng 2-3 ngày phòng viêm phổi do trào ngược, nuôi dưỡng qua sond dạ dày phòng viêm dạ dày, ruột.

Đối với đột quỵ thiếu máu não điều trị bằng thuốc tiêu huyết khối; điều trị dự phòng tái phát bằng thuốc chống kết tập tiểu cầu, tiêu biểu là sử dụng thuốc aspirin. Đây là thuốc cơ bản điều trị dự phòng và điều trị tắc mạch. Bệnh nhân được cho sử dụng thuốc chống đông làm giảm cục máu đông và dùng thuốc điều trị tiêu cục huyết khối. Điều trị như trên thường phải thực hiện tại bệnh viện chuyên sâu có phương tiện theo dõi các xét nghiệm tin cậy phòng tai biến chảy máu ồ ạt. Ngoài ra người bệnh có thể được bác sĩ cho sử dụng thuốc bảo vệ tế bào thần kinh, thuốc tăng dinh dưỡng thần kinh ở mô bị rối loạn có nguy cơ bị phá hủy tế bào thứ phát.

Các bác sĩ lưu ý, có nhiều người thường nhầm lẫn dấu hiệu đột quỵ não như đột ngột tê, yếu mặt, yếu tay hay chân đặc biệt ở một nửa cơ thể, đột ngột lú lẫn, rối loạn hay không hiểu lời nói, rối loạn thị giác ở một bên hoặc 2 bên, rối loạn đi đứng đột ngột, choáng váng, mất thăng bằng, khả năng phối hợp động tác bị mất, đột ngột đau đầu không rõ nguyên nhân… với hiện tượng trúng gió nên xoa dầu nóng, cạo gió, cắt lễ, cúng bái…Điều này làm cho bệnh nặng hơn; không đưa bệnh nhân đến bệnh viện kịp thời làm cho không tận dụng được thời gian vàng trong điều trị đột quỵ não.

Các bác sĩ dặn dò, khi nghi ngờ người bệnh bị đột quỵ người nhà hoặc người bên cạnh bệnh nhân cần nhanh chóng để người bệnh an toàn không bị ngã gây chấn thương; đặt người bệnh nằm chỗ thoáng, đầu nghiêng 01 bên nếu bị nôn, móc hết đờm nhớt cho bệnh nhân dễ thở. Nếu không có xe cứu thương nên di chuyển bệnh nhân bằng cáng, tránh xóc khi di chuyển bệnh nhân, không đưa bệnh nhân đến bệnh viện bằng xe máy; khi di chuyển nên để bệnh nhân nằm nghiêng mặt một bên, nới quần áo cho thoáng; không nên tự ý cho bệnh nhân uống hoặc nhỏ thuốc hạ huyết áp hay bất kỳ loại thuốc khác; không để bệnh nhân nằm chờ xem bệnh nhân có khỏe lại không.

Trong 02 loại đột quỵ, đột quỵ do thiếu máu cục bộ chiếm khoảng 85%, do cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình lưu thông máu lên não còn đột quỵ do xuất huyết là tình trạng mạch máu đến não bị vỡ khiến máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não. Nguyên nhân mạch máu vỡ là do thành mạch mỏng, yếu hoặc xuất hiện vết nứt, rò rỉ.

Đối với những cơn thiếu máu não thoáng qua là tình trạng đột quỵ nhỏ, dòng máu cung cấp cho não bộ bị giảm tạm thời. Người bệnh có những triệu chứng của đột quỵ nhưng chỉ trong thời gian ngắn, kéo dài vài phút. Cần lưu ý cơn thiếu máu não thoáng qua vì cảnh báo đột quỵ có thể xảy ra bất cứ lúc nào.

Các dấu hiệu đột quỵ có thể xuất hiện và biến mất nhanh, lập đi lập lại nhiều lần như cơ thể mệt mỏi, cảm thấy không còn sức lực, tê cứng mặt, nụ cười bị méo mó. Bệnh nhân cử động khó hoặc không thể cử động chân tay. Dấu hiệu đột quỵ chính xác nhất là không thể nâng 2 cánh tay qua đầu cùng 1 lúc. Bệnh nhân khó phát âm, nói không rõ chữ, bị dính chữ, nói ngọng bất thường. Bệnh nhân có thể nói câu đơn giản xong yêu cầu người bệnh nhắc lại, nếu không thể nhắc lại được người bệnh đó đang có những dấu hiệu đột quỵ. Dấu hiệu khác như hoa mắt, chóng mặt, người mất thăng bằng đột ngột, không phối hợp được các hoạt động, thị lực giảm, mắt mờ, nhìn không rõ, đau đầu dữ dội, cơn đau đầu đến rất nhanh có thể gây buồn nôn hoặc nôn.

Cơn thiếu máu não thoáng qua là dấu hiệu cảnh báo tình trạng đột quỵ sắp xuất hiện có thể trong vòng vài ngày hoặc một tháng sắp tới. Nhiễm lạnh có thể gây tăng huyết áp, tăng áp lực khiến mạch máu bị vỡ; cần giữ ấm cơ thể, giữ gìn sức khỏe đặc biệt người cao tuổi trong thời điểm giao mùa./.

https://syt.khanhhoa.gov.vn/